Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc chính sách tài khoá dùng công cụ cơ bản là thuế, thu ngân sách, nợ, chi ngân sách. Việc kết hợp chính sách tài khoá với tiền tệ cần hợp lý, linh hoạt đảm bảo kinh tế phát triển nhanh bền vững.
Thời gian tới tiếp tục đề nghị Chính phủ, Quốc hội thực hiện các chính sách thuế đã thực hiện trong năm 2021 như giãn hoãn thuế (đến 31/12/2021 giãn hoãn thuế 115.000 tỷ đồng) hay chính sách giảm 30 loại phí, giảm xăng dầu hàng không, chính sách miễn và giảm các thuế như 3% thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế các hộ sản xuất kinh doanh, miễn phạt tiền chậm nộp đối với đơn vị kinh doanh thua lỗ khó khăn, một loạt các thu ngân sách, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp...
Song song với đó, chúng tôi sẽ tiến hành tập trung thu trên nền tảng số, thương mại điện tử, đẩy mạnh phát hành hoá đơn điện tử để tránh trục lợi, hoá đơn giả, tránh trốn thuế. Thực hiện các khoản thu bất động sản, chuyển nhượng bất động sản, chống chuyển giá trốn thuế...
Về công cụ nợ, nếu tính theo GDP cũ thì năm 2021 này, chúng ta chỉ có nợ công là 56,8%, có nghĩa là dưới 60% vượt ngưỡng cảnh báo là 55%. Đây là vấn đề cần cân nhắc.
Nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8% nhưng nếu đánh giá theo GDP cũ là 53,1%, có nghĩa cũng vượt ngưỡng là 45%. Cho nên chúng tôi ủng hộ về các vấn đề gói kích cầu để phát triển kinh tế, tuy nhiên các gói phải có hiệu quả để tăng thu ngân sách, đồng thời giữ bội chi ngân sách.
Để thực hiện gói kích cầu, nếu chúng ta bỏ ra mỗi năm 20 nghìn tỷ đồng, 2 năm là 40 nghìn tỷ đồng, theo tính toán sẽ có khoảng 1 triệu tỷ đồng bỏ vào nền kinh tế.
Mức này không làm tăng nợ công, bội chi vì nguồn này lấy từ nguồn chưa phân bổ. Ngoài ra, một số gói nữa chúng tôi tính toán như phát hành trái phiếu Chính phủ, công trái, trái phiếu bằng ngoại tệ... để huy động tiền trong dân. Huy động 180 nghìn tỷ đồng.
Nếu như vậy mỗi năm tăng bội chi ngân sách khoảng 1% thôi. 2 năm thì huy động 180 nghìn tỷ đồng. Trong 2 năm, mỗi năm bội chi tăng lên 5%/năm. Chúng ta giữ được bội chi ngân sách trong cả giai đoạn.
Tuy nhiên tôi hết sức băn khoăn, khi có tiền rồi thì tiền này, nền kinh tế có hấp thụ được không, hấp thụ thì ở những lĩnh vực nào? Tiền này chỉ ném vào đầu tư công để dẫn dắt đầu tư tư. Muốn vậy thì phải chuẩn bị.
Rõ ràng chúng ta phải chuẩn bị mới tiêu được tiền ở các gói kích cầu. Nếu chưa chuẩn bị phải chuẩn bị nhanh. Có vậy mới tiêu tiền được các gói kích cầu.
Thứ ba, về công cụ về chi ngân sách, chúng ta tiết kiệm chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển phải có hiệu quả. Còn nếu không hiệu quả kéo dài thì dứt khoát phải sắp xếp lại, đưa vào nơi có hiệu quả. Dự toán phân bổ cho các địa phương, ngành chúng tôi cắt giảm 10% so với định mức.
Trong quá trình điều hành sẽ tiếp tục cắt giảm 10% nữa. Tiết kiệm một số khoản chi nữa. Về vấn đề giải ngân thấp, Bộ trưởng Tài chính cho biết có mấy nguyên nhân. Cũng có nguyên nhân từ thể chế.
Từ Nghị định 59, các Công trình loại A các bộ chuyên ngành phê duyệt, cho nên các địa phương phải đưa hồ sơ lên phê duyệt thiết kế cơ sở. Giải phóng mặt bằng khó khăn. Việc lập dự án xác định nguồn vốn cũng khó khăn, phân bổ vốn chậm. Nói chung có nhiều nguyên nhân và có nguyên nhân từ thể chế.
Về 2 tỷ USD của Đồng bằng sông Cửu Long, đó là vốn WB cam kết với Chính phủ sẽ cho vay 2 tỷ USD để đầu tư vào Đồng bằng sông Cửu Long. Đây không phải ngân sách vay mà cho vay để đầu tư dự án. Muốn đầu tư dự án phải có quy hoạch được phê duyệt. Có quy hoạch mới lập được dự án, sau đó mới tiếp cận được nguồn vay. Phải lập dự án khẩn cấp mới giải ngân được sớm.
